*१. अनवरतगतागताभावेनाक्षुण्णो मार्गों यथा केवलोपदेशेन कस्यचित् सम्यगवगतो न भवति तथानिवृत्तप्रतिबन्धस्य जिज्ञासोरोतप्रोतभावकरणं विना न गुरूपदेशमात्रेणै। वैक्यविषयकदृढतरापरोक्षसाक्षात्कारो भवेत्। तादृशस्य शिष्यस्य तत्पदार्थविषयकपरोक्षत्वभ्रान्तिः, त्वंपदार्थविषयकपरिच्छिन्नत्वभ्रान्तिश्चानुवर्तेत। तन्निवृत्तये तेनोपदेशग्रहणानन्तरमोतप्रोतभावोऽभ्यसनीयः। अयमोतप्रोतभावोऽन्वयव्यतिरेक इत्युच्यते।

*१. अत्रेयं शङ्का भवति – महावाक्योपदेशानन्तरमपि कस्यचिज्जिज्ञासोः ब्रह्मविषयकपरोक्षत्वभ्रान्तिरात्मविषयक परिच्छिन्नत्वभ्रान्तिश्चानुवर्तत इत्युच्यते। सा च भ्रान्तिः कारणाभावे न स्यात्। तत्र ब्रह्मविषयकमायामात्मविषकाविद्यां च विना नान्यत् कारणं भवेत्। सा माया ब्रह्माश्रिता। अविद्या चात्माश्रिताभवत्। ते च मायाविद्ये जिज्ञासोः तत्त्वंपदार्थपरिशोधनकाले विनष्टेऽभूताम्। यथा घटादिस्वरूपविचारे कृते घटादिनिष्ठाविद्या नश्यति, तथा ब्रह्मात्मस्वरूपविचारे कृते तन्निष्ठमायाविद्ये नश्यतः। तादृशाधिकारिज्ञानिदृष्ट्या मायाविद्ये बाधिते अभूताम्। ब्रह्मात्मव्यतिरेकेण नास्त्यन्यश्चेतनः। यमाश्रित्य ते मायाविद्ये स्याताम्। विना चेतनं न जडं वस्त्वन्तरमाश्रित्य ते मायाविद्ये स्याताम्। यदि जिज्ञासोरुपदेशग्रहणानन्तरमपि ब्रह्मात्मविषयकपरोक्षत्वपरिच्छिन्नत्वभ्रान्ती स्यातां तत्कारणतया मायाविद्ययोः स्थितिरपि कल्पनीया। जिज्ञासोर्ब्रह्मात्मस्वरूपविचारेण बाधिते मायाविद्ये कमाश्रित्य स्थित्वोपदेशग्रहणानन्तरं तस्य परोक्षत्वपरिच्छिन्नत्वभ्रान्ती जनयेतामिति।

अत्रेदमुत्तरम् – पदार्थशोधनानन्तरं विचार्य ब्रह्मात्मनोरैक्ये सम्यग्विज्ञाते मायाविद्ये यद्यपि न संभवतस्तथापि मनननिदिध्यासनाद्यभावात् महावाक्यरूपब्रह्मात्मैक्ये सम्यगविदिते सति मायाविद्ये न बाधिते भवतः। ते च परोक्षत्वपरिच्छिन्नत्वभ्रान्ती जनयतः। तद्भ्रान्तिनिवृत्तये ओतप्रोतभावः कर्तव्यः। ओतप्रोतभावे कृते दृढतरैक्यसाक्षात्कारः सिद्ध्यति। निःशेषतया मायाविद्ये निवर्तेते। परोक्षत्वपरिच्छिन्नत्वभ्रान्ती च निवर्तेत इति।