(१) अध्यासाधिष्ठानत्वं प्रति अन्तःकरणमुपाधिर्भवति। तस्मात् सुखदुःखादयो बुद्धिधर्माः कथ्यन्ते। (२) अविवेकात्तु अन्तःकरणात्मनोरुभयोरपि ते प्रतीयन्ते। तस्मादन्तःकरणविशिष्टप्रमातृधर्मत्वेनोच्यन्ते। तत्र (१) धर्मादयोऽन्तःकरणस्य धर्मा भवन्ति, (२) अथवा अन्तःकरणविशिष्टप्रमातृधर्मा भवन्ति, (३) अथवा रज्जुसर्पवत्, स्वप्नपदार्थवत्, गन्धर्वनगरवत्, नभोनैल्यवच्च न कस्यचिदपि धर्मा भवन्ति। सर्वथा आत्मनो धर्मा न भवन्ति।

यद्यप्यात्मनि तेऽध्यस्तास्तथापि यद्वस्तु यस्मिन्नध्यस्तं भवति तद्वस्तु तस्मिन् परमार्थतो नास्ति। तस्माद्रागद्वेषधर्माधर्मसुखदुःखबन्धमोक्षरहित एको व्यापक आत्मास्ति। अध्यस्तं नाम कल्पितमित्यर्थः।