१. अत्रैवं शिष्यः प्रष्टव्यः ‘ब्रह्मज्ञानं मिथ्या, मिथ्यात्मकसंसारान्तर्गतचिदाभासाश्रितत्वात्; अतोऽनेन मिथ्याज्ञानेन संसारः, मृगतृष्णिकाम्बुना पिपासावत्, कथं निवर्तेतेति पृच्छसि वा; अथवा ब्रह्मज्ञानं मिथ्या, मिथ्याभूतजीवब्रह्मैक्यविषयकत्वात्; रज्जुसर्पैक्यज्ञानवत्; अतोऽनेन मिथ्याज्ञानेन कथं संसारनिवृत्तिः स्यादिि पृच्छसि वा’ इति। उभयमेवेति चेत् — उच्यते।

तत्र तावत् वेदान्तप्रमाणजन्यमनोवृत्त्यात्मकब्रह्मज्ञानं स्वरूपतो मिथ्येति निःशङ्कमस्माभिरभ्युपगतमेव, ब्रह्मातिरिक्तस्य सर्वस्य मिथ्यात्वात्। तथापि तादृशमिथ्याभूथज्ञानेन मिथ्यात्मकसंसारनिवृत्तिरप्युपपद्यत एव ‘यक्षानुरूपोऽयं बलिः’ इति न्यायात्। यस्मान्मिथ्याभूतः संसारस्तस्मात्तन्निवर्तकेन ज्ञानेनापि मिथ्याभूतेनैव भाव्यम्। अथवा ‘समानसत्ताकयोरेव पदार्थयोः परस्परं साधकबाधकभावः’ इति नियमादपि मिथ्याभूतज्ञानेनैव मिथ्याभूतसंसारनिवृत्तिः संभवति। मृगतृष्णिकाम्बुपिपासयोस्तु न समसत्ताकत्वमस्ति, तयोः प्रातिभासिकत्वव्यावहारिकत्वरूपविषमसत्ताकत्वात्। अत एव मृगतृष्णिकोदकेन प्रातिभासिकेन व्यावहारिक पिपासाशान्तिर्न संभवति। अयमर्थः पञ्चमतरङ्गे स्पष्टीभविष्यति। चिदाभासब्रह्मणोरैक्यरूपज्ञानस्य यो विषयः स मिथ्यैव। ततस्तद्विषयकज्ञानमपि मिथ्या स्यादिति द्वितीयप्रश्नस्योत्तरमधुनोच्यतेऽत्रैव मूले १९८ आवर्ते।