*० – अत्र ‘विक्षेपो जायते’ इत्यस्य स्थाने ‘विक्षेपः प्रकाशते’ इति पाठो वरः स्यात्।

*१. तमः शब्देन मन्दान्धकारो गृह्यते। तथा हि प्रौढप्रकाशे रज्वाद्यधिष्ठानस्य विशेषांशाज्ञानं न जायेत। गाढतमसि अधिष्ठानस्य सामान्यांशज्ञानमपि न जायेत। अधिष्ठानस्य सामान्यांशज्ञानम्, विशेषांशाज्ञानं च विना अध्यासो नैव जायेतेति द्वितीयतरङ्गे (६७) आवर्तेऽभिहितम्। मन्दान्धकारे अधिष्ठानसामान्यांशज्ञानतद्विशेषांशाज्ञानयोः संभवात्तमः शब्देन मन्दान्धकारग्रहणमेव न्याय्यम्। नेत्रमान्द्यरूपतिमिरदोषोऽपि तमःशब्देन गृह्यते। आदिशब्देन काचकामलादिनेत्ररोगाश्च गृह्यन्ते।

*२. ननु सद्विलक्षणमसत्। अतः सद्विलक्षणस्यानिर्वचनीयस्यासद्विलक्षणत्वोक्तिर्विरुच्यते। तथासतो विलक्षणं सदेव। अतोऽसतो विलक्षणस्यानिर्वचनीयस्य सद्विलक्षणत्वोक्तिरप्यसङ्गतैव। तस्मात् सदसद्विलक्षणतृतीयपदार्थस्यैवाभावादनिर्वचनीयपदात् शाब्धबोध एव नोदेष्यतीति चेन्न। त्रिकालाबाध्यत्वस्यैव सत्त्वात्, तद्विलक्षणमित्यस्य कालत्रयेऽपि बाध्यमित्यर्थः सिद्ध्यति। निःस्वरूपवन्ध्यापुत्रादि असदित्युच्यते। ततो विलक्षणमित्यस्य स्वरूपवदित्यर्थः। तस्माद्बाध्यत्वे सति स्वरूपवत्त्वमनिर्वचनीयपदस्यार्थः। तथा च रज्जुसर्पादिरिव प्रपञ्चस्यप्यनिर्वचनीयतयैव भानं वेदान्तनिपुणानां भवति।