ॐ गुरुपरमात्मने नमः



कठोपनिषत् २.०९ – नैषा तर्केण मतिरापनेया

ननु स्वबुद्ध्यापि कश्चित्तर्ककुशल आत्मानं ज्ञास्यति किमत्र गुरुणेत्याशङ्क्याह –

नैषा तर्केण मतिरापनेया प्रोक्तान्येनैव सुज्ञानाय प्रेष्ठ।
यां त्वमापः सत्यधृतिर्बतासि त्वादृग् नो भूयान्नचिकेतः प्रष्टा॥९॥

एषा मतिरात्मविषयिणी बुद्धिस्तर्केण स्वकल्पनामात्रेण नापनेया न प्राप्तव्या। यद्वा – एषा आचार्योपदेशेन जायमाना मतिः तर्केण कुतर्केण न बाधनीया, सिंहाद्गौरिव कुतर्काद् रक्षणीयेत्यर्थः। किञ्च – हे प्रेष्ठ प्रियतम अन्येनैव नास्तिकेभ्यो भिन्नेन आगमविदाचार्येणैव प्रोक्ता उपदिष्टा सती एषा मतिरात्मस्वरूपाकारा मतिः सुज्ञानायात्मसाक्षात्काराय भवति। कीदृशी सा मतिरित्यत आह – यामिति। यां मतिं त्वमापः मम वरप्रदानेन प्राप्तवानसि। सत्यधृतिर्बतासि। बतेत्यनुकम्पायाम्। सत्या विषयैरबाध्यमाना धृतिर्धैर्यं यस्य स त्वं सत्यधृतिरसीति। दयां कुर्वन् यम आह – त्वादृगिति। हे नचिकेतः।
त्वादृक् त्वत्सदृशः प्रष्टा प्रश्नकर्ता नोऽस्माकं पुत्रः शिष्यो वा भूयात् भवत्वित्यर्थः॥९॥